sábado, 30 de maio de 2009

MEMORIA, INFANCIA E TERRA. Por Afonso Becerra de Becerreá


"MEMORIA, INFANCIA E TERRA"

Por Afonso Becerra de Becerreá

Do libro HOMENAXE A NEIRA VILAS E A BALBINO O NENO LABREGO (Edicións Ismael González P.C., S.L. - ISBN: 978-84-612-9058-1)


A memoria somos nós, cadaquén coa súa propia e coa colectiva como suma e síntese. Sen memoria non hai identidade. Igual que sen raíces non hai árbore, sen infancia non hai persoa. O locus amoenus do verso de Rilke volve sempre: a patria do ser humano é a infancia!


Balbino, o neno de Neira Vilas, e María, a nena de Xohana Torres, son dous expoñentes do ser humano en potencia, da descuberta do mundo… da ilusión dos soños, e da aprendizaxe que se abre tralas primeiras feridas. O que nos queda de nenos ós adultos está en Balbino e en María, como arquetipos galegos e universais da nenez e da viaxe fóra dela.


Crecer é facerse preguntas a cotío, observalo todo, esculcar cada recuncho ata atoparlle a alma (a razón) as cousas. Aburar a curiosidade encirrada polos desacougos da vida. Recoñecer o dinamismo perpetuo da verdade. “Nós vimos ó mundo cunha alforxa de perguntas. As cousas éntrannos polos ollos, pola boca, polas orellas, e queremos adeprender o seu nome e siñificado”, anota Balbino no seu caderno. “Todos os días estase a refacer a verdade. Fai unha chea de tempo que non oio falar seriamente do “Ángel de la Guarda”, nin dos Reis Magos. E quen sabe cantas cousas máis que hoxe teño por certas irán cambeando en min. Voume alonxando do berce, coma quen dis”.
A mirada nova e limpa que se sorprende co que acontece ó seu redor, e o exercicio da escrita que a estrutura, fan do neno un pensador. A reflexión vólveo crítico e sabio, pero sobre todo humilde, porque é un neno con conciencia de clase, é un labrego, “un ninguén”. “- Balbino [díxolle Eladia, a mestra], ti eres o máis adiantado. Non collas fachenda por eso, pois todos iñoramos máis do que sabemos”. Pero ese neno labrego é “un ninguén” revolucionario, porque pensa, porque analiza a realidade e é capaz de proxectarse na loita humilde do cotiá. A pedrada ó señorito Manolito e o abandono do fogar submiso son índice dun novo camiño e do afastamento, alomenos mental, da clase escrava e resignada que está na base da sociedade galega.
Este neno é moi especial, cavila sobre todo o que acontece ó seu redor e sobre o que lle acontece a el mesmo. O pensamento deita unha distancia a respecto da vida, facéndolle crecer e profundar nos infindos misterios que agocha cada cousa. Neste senso, o neno pensador séntese un pouco só, illado do resto da xente, máis preocupada pola simple supervivencia. “Se poidese entender moitas cousas! Ou falar tansiquera delas; contarlle ós demáis as miñas cavilacións. Pero xa o teño feito e rínseme. E a min doime. Doime que a xente ande polo mundo como andan as vacas e os burros: percurando somentes pesebre”. Tamén engade, na mesma dirección: “Os que non pensan non merecen ser persoas” e “A xente que non fai traballar o miolo deberíase anagar e ir polo monte enriba de catro patas.”
O mesmo exercicio constante da reflexión e da análise da realidade non invalida o da fantasía. Así fronte ó descrédito dos ditados da Igrexa, que coutan a liberdade das persoas sementando temores e fomentando a ignorancia, o neno profesa a relixión animista – panteísta de espírito lúdico, as fogueiras do Solsticio de Verán (cristianizado de San Xoán), as meigas, a herba de namorar, a linguaxe dos animais, a aceptación do corpo e as emocións... nun vitalismo materialista moi galaico que choca con certa hipocrisía. “A xente por dentro debe andar triste ou leda por outras cousas, pero non cando llo manda o almanaque. A troula da mascarada, igoal que a tristura obrigada da coresma, son pra vestir por fóra, penso eu.”


A espontaneidade e a sinceridade desde o coñecemento e a reflexión son un exercicio ético de coherencia e valentía, fronte a regulamentos sociais baseados na falsidade. Mentres que a espontaneidade naif e irreflexiva é un exercicio frívolo baseado en que a ignorancia é moi atrevida, con máis probabilidades de errar que de acertar. O neno labrego de Neira Vilas é un neno que quere saber, un neno capaz de estar por riba das continxencias comúns á vez que se implica nelas. Un neno que coñece o esforzo e a loita. Que asiste á xénese e á morte, de cara, sen eufemismos nin proteccións esterilizadoras. Un neno que se contamina, que funde as mans na terra e aprende dela.


Neste libro conxúgase a máxima sinxeleza, alomenos en aparencia, coa máxima profundidade naquilo que vén sendo a cerna do humano, xunto coa capacidade abraiante de emocionarnos. Arreguízanos o tránsito imparable da idade, que nos leva. Arreguízanos a necesidade imperiosa de saber o que non se pode, ou de saírmos da burbulla do “eu” e rompermos a pel para comungar co “nós”. E o arreguizo está na memoria, e ela feita del.


Entre Balbino e o lector, malia a distancia e as enormes diferenzas que poida haber, prodúcese un entendemento alén das palabras. Quizais porque nas memorias de moitos de nós, incluídas as últimas xeracións ás que pertence quen asina estas liñas, aínda fica o neno labrego, con todo o que iso implica.


Afonso Becerra de Becerreá
Vilar de Ousón, 23 de marzo de 2008.

Nenhum comentário:

Postar um comentário